english Ελληνικά Viewers online:

Η Αρχιτεκτονική της Νάξου | Λαογραφία

Αρχιτεκτονική

Οι συνήθειες και τα έθιμα, τα δημιουργήματα του λόγου, η λαϊκή τέχνη και αρχιτεκτονική, οι χοροί και τα τραγούδια αποτελούν τον καθρέφτη της ψυχής ενός λαού και έχουν τις ρίζες τους βαθιά στο παρελθόν.

church

Αποτέλεσμα της πλούσιας ιστορίας του νησιού είναι και η ποικιλία σε σημαντικά πολεοδομικά σύνολα και αρχιτεκτονικά μνημεία, αντιπροσωπευτικά όλων των εποχών. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στη Νάξο βρίσκονται πεντακόσιες εκκλησίες, από τις οποίες οι πενήντα εί­αι καθαρά βυζαντινές, σαράντα περίπου κάστρα, αρχαία, βυζαντινά και ενετικά, ογδόντα πύργοι, αρχαίοι και νεότεροι, εκατό τριάντα, εγκαταλειμμένοι σήμερα, μύλοι (νερόμυλοι και ανεμόμυλοι). Η αρχαιότητα, το βυζάντιο και η Φραγκοκρατία δημιούργησαν τρεις κύκλους στην ιστορία της Νάξου που επηρέασαν ανάλογα και την αρχιτεκτονική της ταυτότητα. Συνδετικός κρίκος όλων των εποχών, το άφθ­νο λευκό μάρμαρο του νησιού. Όμως η περίοδος που σφράγισε κυριολεκτικά τη Νάξο και φαίνεται καθαρά αποτυπωμένη μέχρι σήμερα, είναι η μακρόχρονη φράγκικη κυριαρχία.

Το μοναδικό, σαν πολεοδομική σύνθεση, μεσαιωνικό κάστρο της Χώρας, έδρα του δουκάτου του Αιγαίου και οι πέτρινοι επιβλητικοί πύργοι, σπαρμένοι σε όλη την έκταση του νησιού, αποτελούν σπάνια μνημεία μάρτυρες του άλλοτε φεουδαρχικού καθεστώτος. Το κάστρο της Χώρας είναι ουσιαστικά μία μεσαιωνική πόλη, στην καρδιά του Αιγαίου, που διατηρείται στην αρχική της περίπου μορφή και κατοικείται συνεχώς από το 1207 μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει το τείχος και τον οικισμό, που χτίστηκαν ταυτόχρονα και θυμίζουν τα βραχώδη χωριά της ιταλικής Ριβιέρας. Οι εξωτερικοί τοίχοι των περιφερειακών σπιτιών δημιουργούν το τείχος του Κάστρου ενώ υπήρχαν μόνο τρεις είσοδοι. Στην μία από αυτές, την βορειοδυτική (Τρανή Πόρτα), σώζεται η παλιά ξύλινη πόρτα. Πάνω από την Τρανή Πόρτα, την κυρία είσοδο του Κάστρου, υψώνεται ο πύργος του Κρίσπι (ή, όπως είναι πιο γνωστός σήμερα, του Γλέζου), ο μόνος που σώζεται από τους δώδεκα πύργους – προμαχώνες που υπήρχαν στην περιφέρεια του τείχους. Γύρω από το παλάτι-πύργο του Δούκα, κτίστηκαν τα διάφορα αρχοντικά των Ενετών με τους θυρεούς και τα σκαλισμένα οικόσημά των οικογενειών.

 

castlenaxos house

Έξω από το Κάστρο αναπτύσσονται οι δυο άλλοι οικισμοί της πόλης, το Μπούργο, όπου και η Ορθόδοξη Μητρόπολη (στην δυτική πλευρά του λόφου, κοντά στη θάλασσα), όπου εγκαταστάθηκαν οι πλουσιότεροι ορθόδοξοι Ναξιώτες και το Νιο χωριό, στη νότια πλευρά του Κάστρου, με αρχικούς κατοίκους κρητικούς αποίκους. Υπήρχε ακόμη η συνοικία της Εβραϊκής, κοντά στη Φουντάνα (στην βόρεια πλευρά του λόφου), όπου κατοίκησαν μια εποχή Εβραίοι έμποροι και λίγοι Αρμένιοι.
Οι βασικές αρχές που καθόρισαν την δόμηση στα λαϊκά σπίτια, τόσο της Χώρας όσο των χωριών, είναι η ανάγκη άμυνας σε εχθρικές επιδρομές, η εξοικονόμηση χώρου, η ανθεκτικότητα της κατασκευής και η χρησιμοποίηση των ντόπιων δομικών υλικών. Στους παραδοσιακούς οικισμούς της Νάξου, τα σπίτια είναι κτισμένα κολλητά το ένα δίπλα στο άλλο με μικρές αυλές. Το ένα σπίτι συχνά επεκτείνεται πάνω από το διπλανό του ή πάνω από τον δρόμο, δημιουργώντας τα στεγαστά, χαρακτηριστικό στοιχείο των δρόμων της Νάξου (το δάπεδο του δωματίου του πρώτου ορόφου αποτελεί την οροφή του στεγαστού). Οι δρόμοι πλακόστρωτοι ή λιθόστρωτοι είναι πολύ στενοί με πλάτος που σπάνια ξεπερνάει τα δύο μέτρα.